Een oordeel van het deskundigenpanel: ‘Op zoek naar het complete plaatje.’
Mensen die aantoonbaar ziek zijn geworden door hun werk, kunnen aanspraak maken op de Tegemoetkoming stoffengerelateerde beroepsziekten (TSB). De deskundigenpanels van expertisecentrum Lexces bestuderen de dossiers van deze mensen, en beoordelen of er inderdaad sprake is van een beroepsziekte. ‘Mensenwerk,’ aldus Koen Verbist, programmamanager TSB bij Lexces, die uitlegt hoe de panels te werk gaan.
De deskundigenpanels worden gevormd door arbeidshygiënisten, bedrijfsartsen en medisch specialisten. ‘Panellid word je niet zomaar’, vertelt Verbist. ‘Panelleden moeten een sollicitatieprocedure doorlopen en aan een aantal eisen voldoen. Voor de medisch specialisten geldt bijvoorbeeld dat ze BIG-geregistreerd moeten zijn. En alle panelleden moeten beschikken over minimaal drie jaar relevante werkervaring. We moeten kunnen vertrouwen op hun deskundigheid en bewezen staat van dienst.’
Dossiers beoordelen op basis van protocollen
De dossiers die de panelleden beoordelen bestaan uit verschillende documenten, zoals bedrijfsinformatie, ziekenhuisgegevens, een rapport over blootstelling door arbeid, die door het Instituut Slachtoffers Beroepsziekten door Gevaarlijke stoffen (ISBG) zijn opgevraagd. ‘Ieder panellid beoordeelt eerst individueel een dossier,’ legt Verbist uit. ‘Daarna komen de panelleden samen en worden onder leiding van een wetenschappelijk panelsecretaris de dossiers gezamenlijk doorgenomen. Tijdens zo’n bijeenkomst wordt beoordeeld of het aannemelijk is dat de persoon ziek is geworden door blootstelling tijdens het werk.’
Het deskundigenpanel baseert zich daarbij op protocollen die voor erkende beroepsziekten ontwikkeld zijn. Een protocol bestaat grofweg uit drie onderdelen: het medische deel, de bepaling van de blootstelling, en de relatie van blootstelling en ziekte. ‘Het medische deel bestaat uit gegevens die laten zien of iemand de aandoening heeft,’ legt Verbist uit. ‘Bij longkanker kun je bijvoorbeeld kijken naar longfoto’s, en bij astma kun je je baseren op onder andere longfunctietesten. Bij het deel over de blootstelling kijkt het panel naar wat voor werk iemand gedaan heeft, en hoe lang. En met welke stoffen er gewerkt werd. In het derde deel van het protocol wordt gekeken hoe die twee met elkaar verband houden. Is er sprake van causaliteit? Bijvoorbeeld als de blootstelling hoger is dan een zogenaamde drempelwaarde.’
Het complete plaatje in beeld krijgen
Lexces heeft voor longkanker door asbest een drempelwaarde afgeleid, die is overgenomen door het ministerie van SZW, die verantwoordelijk is voor de TSB. ‘Deze drempelwaarde stelt dat er sprake moet zijn van minimaal 5 vezeljaren blootstelling aan asbest,’ legt Verbist uit. In de uitvoering worden waardes boven de 4,5 naar boven afgerond, ten gunste van de aanvrager.’Voor de schildersziekte geldt dat er sprake moet zijn van relevante blootstelling aan vluchtige organische oplosmiddelen. Voor allergisch beroepsastma is er geen drempelwaarde, maar moet het aannemelijk zijn dat iemand is blootgesteld aan allergenen.
Mensenwerk
Hoewel de deskundigenpanels zich baseren op vaste protocollen, blijft het beoordelen mensenwerk, ziet Verbist. ‘Neem die drempelwaarde, soms komt die net uit op 4,3 of 4,4. In zo’n geval wordt kritisch beoordeeld of het bepalen van de blootstelling goed is uitgevoerd en of er aanvullende informatie beschikbaar is die meegewogen kan worden in het oordeel. Wat zegt het grote plaatje nou? Welk beeld geeft het? Daar kan flink inhoudelijk over worden gediscussieerd.’
Schrijnende gevallen zijn er ook. ‘Vaak zijn mensen al heel lang ziek,’ ziet Verbist. ‘Maar gegevens van iemands arbeidsverleden van tien, twintig jaar geleden zijn er vaak niet of er is destijds niet onderzocht of er sprake was van de beroepsziekte. Dan heeft het deskundigenpanel te weinig informatie om te oordelen dat sprake is van een beroepsziekte in het kader van de TSB. Mensen zijn er nu mogelijk de dupe van dat er vroeger weinig onderzoek werd gedaan.’
Beroepsziekten de wereld uit
Uiteindelijk is het in ieders belang dat beroepsziekten zorgvuldig worden vastgesteld, vindt Verbist. ‘Oók in het kader van preventie. Want als inderdaad is vastgesteld dat iemand onder bepaalde arbeidsomstandigheden ziek is geworden, kan dat ook collega’s treffen. Als je dat weet, dan kunnen er passende preventieve maatregelen genomen worden.’
Uiteindelijk willen we één ding,’ geeft Verbist tot slot aan. ‘Dat niemand meer ziek wordt door zijn of haar werk.’
Ook panellid worden? Kijk dan op deze pagina voor meer informatie.